Lichaam en Geest: betekenis trauma

Een trauma ontstaat wanneer je een schokkende gebeurtenis zoals emotionele, lichamelijke of seksuele mishandeling of langdurige verwaarlozing niet goed hebt kunnen verwerken en die gebeurtenis herbeleeft in angstwekkende beelden zoals flashbacks en nachtmerries. Ook een waarneming van een oorlogssituatie, menselijk lijden, geweld of dreiging kan tot een trauma of post-traumatische stress stoornis (PTSS) lijden. De gebeurtenis blijft zo hard in het geheugen steken dat je hier blijvend last van hebt.

Traumatische ervaringen zoals een miskraam leiden vaak tot problematische omgang met jezelf en je omgeving door minder controle over je gevoelens en gedrag. Je kwetsbaarheid en gevoeligheid vergroten en je wordt zo een makkelijke prooi voor manipulatieve persoonlijkheden - zoals narcisten - wat vaak tot trauma bonding leidt.

symptomen

prikkelbaarheid, opvallende veranderingen in gedrag, onbegrepen en miskend voelen, spanningsklachten, vermijdingsreacties, wantrouwen

emotieregulatie-problematiek, negatief zelfbeeld, pathologische dissociatie

mindere prestaties, nachtmerries, concentratieproblemen, slechte slaap, het steeds opnieuw herbeleven van de gebeurtenis

lichamelijke klachten (kan psychosomatisch zijn), hyperactiviteit

isolement, relatieproblemen, problemen op het werk, alcoholverslaving, drugsmisbruik, bang om achtergelaten te worden

asociaal gedrag, woede, schaamte, schuldgevoel, angst of paniekaanvallen, stress, depressie, somberheid, onzekerheid

soorten trauma

enkelvoudig trauma

Wanneer je in het dagelijks leven last hebt van psychische problemen als gevolg van een schokkende gebeurtenis.

meervoudig trauma

Een meervoudig trauma ontstaat door chronische, zich herhalende schokkende gebeurtenissen (seksueel misbruik, plagen, verwaarloosd worden).

complex trauma

Dit is een combinatie van een enkel- of meervoudig trauma, wat verschillende klachten in verschillende leefdomeinen veroorzaakt.

reacties tijdens een traumatische ervaring

Wanneer we in een gevaarlijke, bedreigende of angstige situatie terechtkomen, ontstaat er een stressreactie. Door de aanmaak van stresshormonen, een hogere hartslag, voorhoogde waakzaamheid en energieboost maakt je lichaam zich klaar om te vechten of te vluchten. Na die reactie keert je lichaam terug naar een veilige en stabiele toestand.

Wanneer vechten of vluchten niet kan, gaat je lichaam op de noodrem staan en bevriezen. Je trekt je mentaal terug en verstart in totale machteloosheid en angst.

Maar soms is bevriezen niet voldoende en ontstaat er een splitsing van de psyche (dissociatie). De gevoelens van de traumatische ervaring worden gefragmenteerd door opsplitsing van de emoties in een traumadeel, overlevingsdeel en een overgebleven gezond deel. In deze toestand ervaar je geen pijn of angst meer doordat de traumatische ervaring buiten je bewustzijn wordt gehouden. Je plaatst jezelf in een gevoelloze toestand.

fases van traumaverwerking

stabilisatie

Je brein heeft aan de herinnering van de traumatische gebeurtenis een waarde toegekend. De reactie op de emoties die daarbij opkomen moet eerst afnemen door het ontladen van je emoties. Zo wordt de waarde en emotionele lading van het trauma neutraler. Je emoties worden losgekoppeld van de gebeurtenis, wat je in staat stelt om die gebeurtenis op een andere manier te ervaren.

verwerking

Door cognitieve gedragstherapie wordt het ontstaan en het verleden van het trauma ontrafeld om zo de bron van de angst te achterhalen en het trauma te leren begrijpen. Zo is het makkelijker om het trauma in bedwang te houden.

integratie

Nu moet je emotiecentrum een nieuwe waarde toekennen aan de gebeurtenis door de negatieve connotatie te vervangen door positieve inzichten: wat heb je geleerd, hoe kan je die situatie vermijden, hoe ga je er in het vervolg mee om. Je bent nu in staat om de gebeurtenis vanop afstand te bekijken en die een plaats te geven.

trauma hechting

Trauma bonding of hechting is een relatie aangaan op basis van onverwerkt trauma dat elkaar aantrekt en terug afstoot, gebaseerd op een hechtingstrauma uit de jeugd van een van de partners. Het trauma is wat de relatie in stand houdt, want er is niks leuker dan over je pijn en trauma te praten met iemand die dit herkent of deelt. Vanuit die pijn trek je elkaar aan, want elk trauma heeft een grote energetische aantrekkingskracht Trauma bonding komt heel vaak voor in relaties waarin sprake is van narcistisch misbruik. Je kan de bonding herkennen aan deze kenmerken:

de relatie ontwikkelt zich op een razendsnel tempo
de opgewekte liefde en dieptepunten voelen heel intens
je wilt alles samen doen en maximaal tijd samen doorbrengen
onvoorspelbaarheid in reactie die tot het aantrekken en afstoten leiden
grensoverschrijdend gedrag met verslavend karakter

Trauma bonding brengt de meest pijnlijke, confronterende en intense emoties met zich mee, namelijk verdriet, onzekerheid, afwijzing, angst en schaamte.