schuldgevoel en verantwoordelijkheid
Enige tijd geleden veranderde ik mijn levensmotto in: "ik geniet van mezelf en creëer mijn eigen wereld; al de rest is jouw probleem". Het werd me niet in dank afgenomen. Verwijten zoals egoïstisch en asociaal werden me lieflijk rond de oren gesmeten. Maar het zit 'm dieper dan dat.
De Kerk, die ooit zo'n grote invloed op ons had, leerde ons omgaan met het gevoel van zonde en schuld. Het was een zaligverklarend middel om het plebs onder de knoet te houden, gezien ze anders zouden branden. Het was jouw schuld dat iets gebeurde, en daar moest je nu eenmaal voor boeten. Het systeem zat zo mooi in elkaar, dat wie geld had, die schuld ook kon afkopen. Maar het plebs bleef gebukt onder de nietsafziende last van schuld. De laatste Westerse generaties hebben allang dat gevoel van schuld van zich afgeworpen, en gaan verder met wat ze zelf al dan niet moreel achten. Er hoeft geen hogere macht meer aanwezig te zijn om ons als individu duidelijk te maken wat goed en kwaad is; waar je van wakker moet liggen en wat niet. Toch blijft die idee van goddelijke overmacht wereldwijd sluimeren. De term egoïst lijkt me dus ietsje te hard om mijn stelling te kleuren.
Daarnaast is jullie levensloop ook mijn probleem niet. En daar is een simpele reden voor: ik ben de oorzaak er niet van, en ik kan er ook niets aan veranderen. Door afstand te nemen van wat je pijn deed, kan je trachten te begrijpen wat het onderliggende gevoel was waardoor je die pijn voelde. Het erkennen van de oorzaak is het begin van de oplossing; maar weet dat jij het bent in beide gevallen: oorzaak en oplossing. Je hebt je leven zelf in handen, je keuzes bepaal je zelf, en hoe ik daar tegenover sta zijn jouw zaken niet. Iedereen kan voor zichzelf kiezen of die in het gevoel wil blijven van angst, gebrek, wantrouwen, hebzucht en schuldgevoel. Je kan ook kiezen om dat allemaal los te laten en in innerlijke vrede te leven. Want ons gedrag is afhankelijk van onze keuzes en besluiten; niet van onze omstandigheden.
Daarnaast is jullie levensloop ook mijn probleem niet. En daar is een simpele reden voor: ik ben de oorzaak er niet van, en ik kan er ook niets aan veranderen. Door afstand te nemen van wat je pijn deed, kan je trachten te begrijpen wat het onderliggende gevoel was waardoor je die pijn voelde. Het erkennen van de oorzaak is het begin van de oplossing; maar weet dat jij het bent in beide gevallen: oorzaak en oplossing. Je hebt je leven zelf in handen, je keuzes bepaal je zelf, en hoe ik daar tegenover sta zijn jouw zaken niet. Iedereen kan voor zichzelf kiezen of die in het gevoel wil blijven van angst, gebrek, wantrouwen, hebzucht en schuldgevoel. Je kan ook kiezen om dat allemaal los te laten en in innerlijke vrede te leven. Want ons gedrag is afhankelijk van onze keuzes en besluiten; niet van onze omstandigheden.Bovendien moet de motivatie van je keuzes vanuit jezelf komen. Wat anderen denken of voelen is irrelevant; je eigen ervaring telt en daar leef je naar. Intrinsieke motivatie zorgt ervoor dat je ook aan je eigen doelen blijft vasthangen. Je wilt het, je gaat ervoor. En niet omdat een ander het wilt. Vanuit die intrinsieke motivatie komt ook de verantwoordelijkheid die je meedraagt voor je eigen gedrag. Niet één of andere godheid, hoe je die ook wenst te noemen, heeft je die richting in gestuurd om iets te ervaren dat je niet goed deed voelen. Welke goddelijkheid zou zulk sadisme promoten? Je hebt zelf gekozen om je die ervaring mee te geven, vanuit je eigen motivatie, om eruit te leren en te voelen wat binnen je waarden en normen past. De schuld en verantwoordelijkheid bij een ander steken is redelijk simplistisch en ontwijkend, zeker als het een ongenaakbare en alombeslissende goddelijkheid betreft.
Waar staat de vrije wil dan voor? Enkel voor het genot dat uit een keuze kon voortvloeien, maar niet om de slechte ervaring op te nemen als eigen verantwoordelijkheid? Achteraf gezien blijkt altijd dat wat gebeurde, eigenlijk toch het beste was wat je kon overkomen. Want fouten maak je niet; je geeft jezelf de illusie dat je actie niet adequaat was naar de situatie toe. Maar uiteindelijk besef je dat je actie perfect paste in het geheel zoals je dit vandaag ervaart. Van zodra we begrijpen dat wat wij werkelijkheid noemen alleen maar onze projecties weergeeft, zullen we verantwoordelijkheid durven nemen voor wat we met onze gedachten gecreëerd hebben, in plaats van anderen daarvoor de schuld te geven. Vandaar mijn stelling: ik doe mijn ding; de rest is jouw probleem. Klinkt misschien egoïstisch, maar ik zie je nog altijd even graag.
